Na
Ribeira Sacra, hai aldeas nas que non bule ninguén, os derradeiros vellos que
as habitaron viven agora, a corpo de rei, nas residencias dos concellos como
reliquias do rural de antes: a vida dos labregos por estes lares sacros con
certeza está comida do demo: “En Aguil, dúas vellas e mais un candil”, xa se
dicía de cando mozo.
No percorrer repousado da última
etapa da vida, no curso baixo do río: “Nuesras vidas son los ríos que van a dar al mar”, quizais o tramo derradeiro até
confundirnos co mar océano, e formar de novo parte do cosmos, o tempo de lecer da
terceira idade, xa se fala dunha cuarta, tras o rol produtivo nun eido de
traballo, abofé que se albisca nun horizonte dourado que se vai dilatando máis lonxe.
Aires en popa a toda vela a favor da industria farmacéutica e dos implantes,
negocio de residencias e balnearios; por outra banda, tamén sopran ventos en
contra das arcas do Estado: dous traballadores e medio cómpren para manter un
vello, a pirámide demográfica ameaza con esborrallarse, dicindo adeus ás pensións
arestora consideradas sostíbeis.
Uns saen ó monte de andaina polos
camiños vellos esquecéndose da artrose que vai pexando as alegrías do corpo;
outros, máis indolentes, reviven o tempo pasado abaneándose coma nenos na
randeeira da galería, ollando o rebulir dos veciños atarefados nos fregados do
traballo, sermonando polo baixiño lembranzas pasadías; tamén hai unha puñada
deles que se arrodean de libros e pasan horas illados do mundanal ruído coas
lentes postas, sumando colleitas de memoria, como teimosas formigas en
aportaren chicha, no campo que lles tocou furgar, a un vademecum cambiante nestes tempos que van de présa.
En
troques, os que traballaron dende rapaces queren descansar nas aulas da
Universidade, agora de Maiores, entrando na escola que se lles pechou de cando nenos,
porén as cousas teñen o seu tempo, como os nabos no advento: coas neuronas
preguiceiras por falta de uso, o intelecto dos vellos, co ferruxe de seu, vai indo
lento nas entenderas á procura das vellas filosofas, amores tardíos pola
sabedoría incapaces de corresponderen como Deus manda como adoitaba contarme un
veciño: “Agora veñen coas codias para as bocas sen dentes, a boas horas mangas
verdes, mecagoná!”
As mulleres non se xubilan. Levan a vida co xúbilo de seu nos quefaceres da casa, sachando as leitugas no terreo do resío ou, pola tarde, cos netos na casa da filla botando unha man, mentres reciben o cariño desinteresado dos nenos, véndose elas dabondo recompensadas; os sábados, teñen xuntanza de comadres no taller de artesanía, que vai a vella morrendo e vai aprendendo; os homes, en troques, baixados prematuramente do andamio, acoden, como debe ser, ó bar da esquina matando o tempo del dolce fare niente coa barralla, xogando unhas mans á brisca de seis.
Tamén hai vellos lixeiros, ceibes de atrancos, que van de acó acolá coa mochila do Imserso co degoiro de patearen outros lares, captando coa cámara unha longa listaxe de monumentos e xeografías, aproveitando as viaxes, nas andainas do outono, para marcaren o territorio cada ano máis espallado nos aliviadoiros de caprichosas formas onde deixan pegadas de pingueiras de hiperplasia. Van eles animosos en rabaño tralo guía cos ollos abertos ollando ó redor: se lles fai ó caso, curvan as poboadas cellas de vellos verdes, malia de verse xa minguados en rubiren con decoro contornadas curvas ou de culminaren con éxito a coroa do monte, que se di de Venus, calores de amor que se apagaban antes nun amén de cando eran bombeiros voluntarios.
E para rematar a pescuda
sociolóxica, aínda quedan no tinteiro os yayofrautas,
ou yayogaitas, que tanto dá, o
colectivo de indignados de máis idade cos fillos en paro, que se arman de
pancartas en contra dos recortes e da parte alícuota dos medicamentos: “Eu tomo
nove pastillas ao día, e con estes sustos aínda vou ter que tomar máis”, di
Carme, unha avoa de armas tomar. Outras veces, loitan en contra dos desafiuzamentos.
Mal demo lles parta a crisma ós banqueiros ladros! que se quedaron cos cartiños
aforrados dos vellos; agora, impotentes e tristes, van tirando dunha vida pobre,
disque unha mala fada lles chiscou o ollo como preferentes e subordinados para
o engano; só lles queda patexar coma burros nas protestas, acudindo en
procesión de rogativas polas rúas: xuntan os enfados para sopraren cos pitos
mexacáns de protesta que os leva o vento; porén, todo é en vano, pois os
vellos, con certeza, é nas frautas onde teñen o tendón de Aquiles: che digo que
lles fan menos caso có pito dun sereno.
.
